[An ninh thủ đô]: Thuyền trưởng HQ-505 Vũ Huy Lễ - Những anh hùng bình dị
Những anh hùng bình dị
(ANTĐ) - Một ngày cuối năm nắng hanh vàng, ngồi trong phòng điều hòa cũng thấy
ngột ngạt, tôi nhận được một đường link với lời đề nghị: “Xem đi, không phải virus
đâu”. Đó là một đoạn clip về cuộc chiến bảo vệ biên giới trên biển của những người
chiến sỹ hải quân cách nay hơn 20 năm. Như một thói quen của nghề nghiệp, tôi đi
tìm người trong đoạn clip đó.
Đại tá thuyền trưởng Vũ Huy Lễ đã nhàn tản với công việc thường ngày
Chiến công trong quá khứ
Hải Phòng chiều Noel, tấp nập và ồn ào, tôi đến Bộ Tư lệnh Hải quân với hy vọng sẽ
tìm ra những người mà tôi muốn gặp. Ngay từ cổng trực ban, ai cũng biết đến họ,
những con người đã làm nên huyền thoại của lịch sử Hải quân Quân đội nhân dân
Việt Nam.
Lịch sử Hải quân đã ghi lại một chiến công lẫy lừng, là dấu son đậm nhất trong đời
binh nghiệp của những vị anh hùng được phong tặng vào tháng 1-1989. Trung úy
Trần Văn Phương, Trung sỹ Nguyễn Văn Lanh và Thiếu tá Vũ Huy Lễ cùng rất nhiều
đồng đội của các anh đã chiến đấu, đã hy sinh để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng
liêng của Tổ quốc, trong một trận chiến đấu không cân sức. Câu nói bất tử của
Trung úy Trần Văn Phương (đã hy sinh trong trận chiến giữ cờ): “Thà hy sinh chứ
không chịu mất đảo. Hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của
Quân chủng Hải quân Anh hùng”, đã trở thành biểu tượng, sự thôi thúc và là điểm
tựa để những người lính hải quân quyết tâm giữ vững chủ quyền biển đảo.
Khi Trung úy Trần Văn Phương hy sinh, Trung sỹ Nguyễn Văn Lanh là người thay
thế để giữ vững lá cờ. Anh được biết đến với cái tên Paven Nguyễn Văn Lanh, là
người con của đất Quảng Bình. Trong lịch sử ngành Hải quân có ghi lại chiến công
của Nguyễn Văn Lanh: Sáng 14-3-1988, đồng chí Nguyễn Văn Lanh trong khi cùng
đơn vị vận chuyển vật liệu từ tàu HQ 604 lên đảo thì tàu địch đến bao vây, uy hiếp.
Tình thế rất căng thẳng. Khi địch đổ quân xuống đảo, ép bộ đội, giật cờ của ta
hòng chiếm đảo, theo lệnh của đồng chí Trần Đức Thông, chỉ huy cụm đảo: "Đồng
chí nào biết bơi thì bơi ngay vào đảo hỗ trợ cho các đồng chí trên đảo bảo vệ cờ".
Nguyễn Văn Lanh cùng 11 anh em khác nhảy ngay xuống biển và bơi vào đảo. Khi
đó trên đảo, đồng chí Trần Văn Phương đã hy sinh. Nguyễn Văn Lanh đã kiên
quyết giữ vững lá cờ dù bị thương. Khi đạn xuyên qua bả vai trái làm đồng chí mất
đà, ngã nhào xuống nước, đồng đội đã vào tiếp cứu và tiếp tục giương cao cờ Tổ
quốc.
Trong chiến công đó, ngoài 2 người kể trên được phong Anh hùng còn thêm một
người là Thuyền trưởng tàu 505 Vũ Huy Lễ, khi đó được phân công vận chuyển
lương thực thực phẩm tiếp tế cho các đơn vị công binh lên xây dựng các bãi đá. Khi
2 tàu đồng đội bị tấn công, tàu của ông cũng bị thủng nhưng đã quyết tâm khắc
phục sự cố để được cùng chung vai sát cánh chiến đấu bên đồng đội. Một chiếc tàu
bị bắn chìm, có đồng đội bị thương, và đã có cả những người hy sinh, dù ngược
gió, ông vẫn bình tĩnh chỉ huy cả quyết tâm ra cứu người bị nạn, dưới làn đạn pháo.
Kể cả lúc tàu chiến đối phương cùng lao ra bắt giữ người bị nạn làm tù binh, ông
vẫn lao vào quyết tâm cứu bằng được đồng đội mình.
Gặp lại giữa đời thường
Khi xem xong đoạn clip đó, tôi đã khóc, xúc động vì những hy sinh quá oanh liệt,
tràn đầy cảm xúc tự hào vì mình cùng nòi giống với những người anh hùng như
thế. Và không chỉ riêng tôi, rất nhiều bạn trẻ, khi sự kiện đó xảy ra, cũng chung
cảm giác. Qua một vài thông tin của đồng nghiệp, tôi được biết có 2 trong số 3
người được phong Anh hùng trong dịp đó đang sống ở Hải Phòng. Háo hức lên
đường, nhưng hơi đáng tiếc, vì chỉ gặp một người, đó là Anh hùng Vũ Huy Lễ, còn
Paven Nguyễn Văn Lanh đã chuyển vào TP.HCM nhận nhiệm vụ khác và còn nhiều
người khác, đã tản mát công tác ở khắp các vùng miền của dải đất hình chữ S thân
yêu.
Vui vầy cùng con cháu
Phải mất gần 1 giờ đồng hồ tôi mới tìm được đến nhà ông Vũ Huy Lễ. Ông Lễ sống
trong làng hoa của thành phố Cảng, không ai biết đến vị Anh hùng Hải quân hàng
ngày lặng lẽ như người nông dân trồng hoa trong thành phố này.
Sinh ra ở quê lúa Thái Bình, đam mê nghề sông nước đã đưa ông đến với thành
phố biển lập thân, lập nghiệp. Khi đang là sinh viên trường Đại học Hàng hải, ông
đã tình nguyện ra chiến trường, là chiến sỹ của đoàn tàu không số chuyển hàng
vào Nam. Ông được gửi sang Liên Xô trước đây để đào tạo, khi về nước, làm việc
cho một đơn vị đánh cá, nhưng rồi lại quay về với nghề binh. Kháng chiến chống Mỹ
kết thúc, người thủy thủ không rời những chuyến hàng, tiếp tục làm việc cho Lữ
đoàn 955 Vận tải Trường Sa.
Nhiệm vụ chính của đơn vị là cung cấp lương thực, thực phẩm cho các đơn vị chiến
đấu bảo vệ Trường Sa. Những chuyến tàu đi tàu về, biết bao tình cảm với anh em
chiến sỹ trên đảo. Và cả những hy sinh mất mát mà không lần nào gặp lại nhau các
ông lại không nhớ. Ông kể, sau khi sự kiện lịch sử đó xảy ra, những chuyến tàu
vẫn ngày ngày qua lại các bãi đá mà các ông cùng đồng đội đã quyết chiến để bảo
vệ, mỗi người đều mang trong mình một cảm giác khác lạ. Nhiều đồng đội còn nằm
lại dưới đáy biển xanh hàng nghìn mét kia, nhưng cũng chỉ biết gửi cho nhau những
điếu thuốc cháy vội, những bông hoa mà người lính đảo nào cũng mê đắm.
Khi nghỉ hưu, ông trở thành Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường Đằng Hải, quận
Hải An, Hải Phòng. Hàng năm vào ngày diễn ra sự kiện lịch sử đó, các ông đều cố
gắng gặp nhau, ôn lại những câu chuyện cũ, tuy chưa có dịp quay trở lại nơi đã
chiến đấu xưa nhưng tận trong tâm khảm mỗi người luôn chứa chan một tình cảm
dạt dào vì những người không tiếc máu xương bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Yên Hưng